Page 68 - VOCALECT(Teacher Flipbook)

τους Λεμπέσηδες, εξεγερμένους της Σαλαμίνας που είχαν υψώσει τη ρωσική σημαία υπό τον
Μήτρο-Μάρα. Η περίοδος 1775-1795 χαρακτηρίζεται από την τυρανική διοίκηση του Χατζή Αλή
Χασεκή. Αυτός αρχικά ήταν υπηρέτης στο παλάτι του σουλτάνου στην Κωνσταντινούπολη, όπου
αφού συνήψε ερωτικό δεσμό με την Εσμέ σουλτάνα, αδελφή του σουλτάνου Σελήμ Γ', κατώρθωσε
να διοριστεί βοεβόδας των Αθηνών, δηλαδή υπεύθυνος για την είσπραξη του φόρου της δεκάτης.
Επί των ημερών του η Αθήνα περιτειχίστηκε με υποτυπώδες τειχίο για να προστατευθεί από τις
επιδρομές τουρκαλβανών. Περί το 1789 ενέσκηψαν στην πόλη επιδημίες ευλογιάς και πανώλης
καθώς και έλλειψη τροφίμων. Πολλοί κάτοικοι πέθαναν ενώ άλλοι διασκορπίστηκαν. Το 1795 ο
Χασεκή αποκεφαλίστηκε αφού είχαν προηγηθεί σειρά διαμαρτυριών εναντίον του από Τούρκους
και Έλληνες προς τον σουλτάνο. Στις αρχές του 19ου αιώνα η Αθήνα, λόγω του αρχαιολογικού της
ενδιαφέροντος, είχε συγκεντρώσει το ενδιαφέρον διαφόρων ξένων καλλιτεχνών, αρχαιολόγων κτλ
και είχε σχηματιστεί μια αρκετά μεγάλη κοινότητα ευρωπαίων στην πόλη. Μεταξύ αυτών ήταν και
η αποστολή του λόρδου Έλγιν που έκανε τη γνωστή αφαίρεση των γλυπτών από την Ακρόπολη.
Άλλες γνωστές προσωπικότητες που πέρασαν από την Αθήνα ήταν ο Σατωμπριάν, ο λόρδος
Βύρων, ο Βρετανός πρέσβης στην ΚΠολη λόρδος Στράνγκφορντ, ο Φρανσουά Πουκεβίλ, η
πριγκίπισσα της Ουαλίας Καρολίν κ.ά. Το 1812 ιδρύθηκε στην Αθήνα η "Φιλαθηναϊκή Ακαδημία"
και κατόπιν η "Φιλόμουσος Εταιρεία".[12]

Η επανάσταση του 1821 και η απελευθέρωση των Αθηνών[

Έναρξη της Επανάστασης

Λόγω της δράσης της Φιλομούσου Εταιρείας δεν είχε μεγάλη διείσδυση στην πόλη η Φιλική
Εταιρεία, με εξαίρεση κάποιους ιερωμένους. Εκείνη την εποχή οι Αθηναίοι χωρίζονταν στους
"Γκαγκαραίους" και τους "Ξωτάρηδες". Οι πρώτοι ήταν οι αστοί και οι άρχοντες που
περιλαμβάνονταν στο "αρχοντολόγιο", ενώ οι δεύτεροι ήταν οι αγρότες που ζούσαν στα πέριξ της
Αθήνας χωριά και κτήματα, πολλοί των οποίων αρβανιτόφωνοι. Οι Τούρκοι ήταν μειοψηφία στην
Αθήνα και βαθμιαία είχαν τεθεί υπό τον έλεγχο των Ελλήνων αρχόντων ή "γκαγκαραίων". Ισχυρές
οικογένειες ήταν αυτή του Λογοθέτη Χωματιανού και του Προκοπίου Μπενιζέλου. Η εγέγερση του
Υψηλάντη στη Ρουμανία άφησε σχεδόν αδιάφορους τους αστούς Αθηναίους. Ωστόσο, εκείνη την
εποχή ο οπλαρχηγός της Χασιάς, ο "ξωτάρης" Χατζή-Μελέτης Βασιλείου, συγκρότησε σώμα από
ενόπλους Χασιώτες και Μενιδιάτες με την άδεια του ζαμπίτη (αστυνόμου) των Αθηνών, δήθεν για
να προστατεύσει την πόλη από επιδρομές.[13] Πιστεύεται ότι ο Βασιλείου είχε μυηθεί στη Φιλική
Εταιρεία, διότι παρόμοια πράξη έκανε λίγο πριν την Επανάσταση και ο Αθανάσιος Διάκος στη
Λειβαδιά, αλλά και διότι δέχτηκε να τεθεί υπό τις διαταγές του Φιλικού Δήμου Αντωνίου από τη
Λειβαδιά.

Το βράδυ της 25 Μαρτίου 1821 ήλθε από την Ύδρα αγγελιαφόρος και ειδοποίησε τους Αθηναίους
να ετοιμαστούν για εξέγερση. Επειδή όμως δεν είχε γίνει καμμία προετοιμασία, όλος ο Μάρτιος
πέρασε σχεδόν χωρίς καμμία ενέργεια. Ο Σπυρίδων Τρικούπης αναφέρει ότι οι Αθηναίοι δεν
ξεσηκώθηκαν γιατί δεν είχαν αρχηγούς. Οι Τούρκοι των Αθηνών είχαν πληροφορηθεί τα γεγονότα
της Πελοποννήσου αλλά είχαν την εντύπωση ότι επρόκειτο για ενέργειες του Αλή Πασά, που τον
αποκαλούσαν "Καραλή". Εμπιστεύθηκαν την άμυνα του τειχίου της πόλης στο ένοπλο σώμα του
Χατζή-Μελέτη Βασιλείου. Το τελευταίο ενισχύθηκε και με άλλους οπλαρχηγούς όπως ο Μήτρος
Σκευάς από το Μενίδι, ο "αρβανιτόβλαχος" Χατζή-Αναγνώστης Κιουρκακιώτης, ο Ιωάννης
Ντάβαρης από τα Μεσόγεια. Οι Τούρκοι κάλεσαν τον μητροπολίτη Αθηνών Διονύσιο, ανεψιό του
πατριάρχη Γρηγορίου Ε', ο οποίος όμως είχε καταφύγει στη Βοιωτία όπου με τους μητροπολίτες
Ταλαντίου Νεόφυτο και Σαλώνων Ησαΐα κήρυξε την Επανάσταση στη μονή Αγ. Παρασκευής έξω
από τη Λειβαδιά και ευλόγησε τα όπλα του Αθαν. Διάκου. Στις αρχές Απριλίου άρχισαν να
σημειώνονται επισόδεια στην Αθήνα, και πολλοί Αθηναίοι για να προστατευθούν από τους
Τούρκους κατέφευγαν σε ξένα προξενεία, με εξαίρεση τον πρόξενο της Αυστρίας ο οποίος
βοηθούσε τους Τούρκους. Τη νύχτα της 9ης προς 10η Απριλίου, νύχτα της Αναστάσεως,
συνελήφθησαν πολλοί άρχοντες ως όμηροι και φυλακίστηκαν στην Ακρόπολη, ενώ ο τουρκικός
όχλος ζητούσε γενική σφαγή των χριστιανών. Λόγω της φυλάκισης των ομήρων η πόλη παρέμεινε
ήσυχη, ενώ στην ύπαιθρο άρχισαν επιθέσεις και αρπαγές κατά των Τούρκων. Το πρώτο σημαντικό

68