Page 11 - VOCALECT(Student Flipbook)

Στάσεις έναντι των
γεωγραφικών και κοινωνικών ποικιλιών

Oι στάσεις που υιοθετούν οι ομιλητές/ομιλήτριες έναντι της γλώσσας τους ή των γλωσσών άλλων
κοινοτήτων σχετίζονται με την υποκειμενική διάσταση της γλωσσικής συμπεριφοράς (Τσιτσιπής,
2001). Η μελέτη των στάσεων αυτών εντάσσεται στο πεδίο της έρευνας που ονομάζεται γλωσσική
ιδεολογία και αναφέρεται στο σύνολο των στάσεων και απόψεων που μια κοινότητα έχει για τη
γλώσσα (Τσιτσιπής 2001).

Στην πραγματικότητα, όμως, όλες αυτές οι στάσεις, οι αξιολογήσεις και οι όποιες απόψεις των
ομιλητών/ δεν έχουν ως αντικείμενο την ίδια τη γλώσσα –αφού η επιστήμη δεν στηρίζει την άποψη
ότι μια γλωσσική ποικιλία είναι ανώτερη μιας άλλης σε δομικο-λεξιλογικό επίπεδο–, αλλά προς
τους/τις ομιλητές/ομιλήτριες των γλωσσικών αυτών ποικιλιών και τις εθνικές ή κοινωνικές ομάδες
στις οποίες αυτοί/ές ανήκουν (Κακριδή-Φερράρι, 2007; Shuy & Williams, 1973;Τσιτσιπής, 2001).
Πρόκειται για απόψεις που επεκτείνονται από τους/τις ομιλητές/ομιλήτριες στις γλωσσικές τους
επιλογές και επηρεάζουν την αντιμετώπισή τους.

Η μελέτη των γλωσσικών στάσεων είναι ιδιαίτερα σημαντική, κυρίως διότι οι στάσεις τελικά
επηρεάζουν διάφορους τομείς των γλωσσικών εκφάνσεων και της κοινωνικής ζωής των
ομιλητών/τριών (Κακριδή-Φερράρι, 2007). Συγκεκριμένα, οι στάσεις και οι απόψεις για μια
γλώσσα ή γλωσσική ποικιλία μπορεί να επηρεάσουν την εξέλιξη κάποιων ποικιλιών χαμηλού
κύρους, να επιφέρουν αλλαγές στη μορφή τους (με την επιτάχυνση ή επιβράδυνση ή και ανατροπή
κάποιων δυναμικών τάσεων) ή ακόμα και να επηρεάσουν την επικοινωνιακή ικανότητα και
αλληλοκατανόηση μεταξύ των ομιλητών/τριών τους. Οι μελέτες των γλωσσικών στάσεων αφορούν
ένα μεγάλο εύρος γλωσσικών και διαλεκτικών ποικιλιών σε διάφορες χώρες. Στο σύνολό τους,
όμως, όλες καταδεικνύουν τη στενή σχέση μεταξύ γλωσσικών στάσεων και γλωσσικής ταυτότητας
(Baker, 1992; Butler, 1990; De Fina, 2006; Jenkins, 2004). Πολύ πρόσφατα, το 2013, η Sampaio
για πρώτη φορά μελέτησε τις γλωσσικές στάσεις και απόψεις Αμερικανών ομιλητών για βρετανικές
διαλέκτους από διάφορες πόλεις της Βρετανίας. Τα δεδομένα της έδειξαν ότι αν και οι Αμερικανοί
συμμετέχοντες δεν ήταν εξοικειωμένοι με τις διαλέκτους αυτές, οι κρίσεις τους βασίστηκαν σε
προϋπάρχουσες στερεοτυπικές αντιλήψεις σχετικά με τις βρετανικές διαλέκτους, γενικά.

Όσον αφορά στην Ελλάδα, τα τελευταία είκοσι χρόνια έχουν δημοσιευτεί διάφορες μελέτες
σχετικές με τη στάση των Ελλήνων προς τις ελληνικές διαλέκτους (Arapopoulou, 1995; Κourdis,
2006; Plavdi, 2001). Ο Kourdis (2006), συγκεκριμένα, πραγματοποίησε κοινωνιογλωσσολογική
μελέτη των κριτηρίων με τα οποία οι Έλληνες προσεγγίζουν και αξιολογούν τις σύγχρονες
νεοελληνικές διαλέκτους και τα ιδιώματα. Μέσα από μια επιλογή πληροφορητών, βάσει
γεωγραφικών και κοινωνιολογικών κριτηρίων, έγινε προσπάθεια καταγραφής της γλωσσικής τους

11