Page 13 - VOCALECT(Student Flipbook)

Στάσεις μαθητών/τριών έναντι των διαλέκτων

Στο πλαίσιο της εκπαίδευσης, έχουν πραγματοποιηθεί διάφορες μελέτες με στόχο τη
διερεύνηση των στάσεων μαθητών/τριών πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έναντι
των γλωσσικών και διαλεκτικών ποικιλιών. Η Woestehoff Person (1969) στην Αμερική
χρησιμοποίησε λογοτεχνικά έργα στα οποία οι χαρακτήρες ήταν ομιλητές τοπικών διαλέκτων,
προκειμένου να εξετάσει τις στάσεις δωδεκάχρονων μαθητών/τριών προς τις διαλέκτους αυτές. Τα
αποτελέσματα της έρευνάς της κατέδειξαν ότι οι μαθητές/μαθήτριες που μελέτησαν λογοτεχνικά
κείμενα από το πρωτότυπο υιοθέτησαν αρνητικές στάσεις για τους χαρακτήρες οι οποίοι ήταν
ομιλητές/ομιλήτριες τοπικών διαλέκτων, σε αντίθεση με τους συνομηλίκους τους που μελέτησαν τα
ίδια κείμενα προσαρμοσμένα στην πρότυπη γλωσσική ποικιλία. Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι
όσο πιο βαριά ήταν η διάλεκτος των χαρακτήρων, τόσο πιο αρνητικά τα χαρακτηριστικά που
απέδωσαν οι μαθητές/μαθήτριες σε αυτούς. Λίγα χρόνια αργότερα, οι Cremona και Bates (1977)
πραγματοποίησαν έρευνα σε δημόσια δημοτικά σχολεία της αγροτικής Ιταλίας και διαπίστωσαν ότι
από την Α΄ μέχρι την Γ΄ τάξη, η χρήση της τοπικής διαλέκτου από τους/τις μαθητές/μαθήτριες
μειώνεται σημαντικά, ενώ οι απόψεις των ίδιων παιδιών σχετικά με τη χρήση της διαλέκτου
κατέδειξαν ότι σχεδόν 100% των μαθητών/τριών απορρίπτουν τη χρήση της διαλέκτου και
προτιμούν την πρότυπη ποικιλία. Πιο πρόσφατα, οι Papapavlou και Sophocleous (2007) μελέτησαν
τις γλωσσικές στάσεις μαθητών/τριών σε σχολεία της Κύπρου και διαπίστωσαν ότι παράγοντες
όπως η κοινωνική αποδοχή, τα πολιτιστικά στοιχεία και οι πεποιθήσεις αυτών των παιδιών
αποτελούν κοινωνικές εκφάνσεις οι οποίες αποτυπώνονται στις γλωσσικές στάσεις τους και
αντανακλούν τις πεποιθήσεις τους σχετικά με τη θέση της ελληνοκυπριακής διαλέκτου στην
κυπριακή κοινωνία (Papapavlou & Sophocleous, 2007). Σε πολύ πρόσφατη έρευνα που
πραγματοποιήθηκε σε σχολεία Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στη Θεσσαλονίκη, οι
μαθητές/μαθήτριες του δείγματος εξέφρασαν θετικές στάσεις για τη χρήση διαλεκτικών ποικιλιών.
Οι στάσεις αυτές όμως φάνηκε να αλλάζουν όταν οι σχετικές ερωτήσεις αναφέρονταν σε
συγκεκριμένα κοινωνικά περικείμενα (π.χ. ΜΜΕ, εκπαίδευση κ.λπ.). Όταν, λοιπόν, η χρήση της
διαλέκτου τοποθετείται σε κοινωνικά πλαίσια, και μάλιστα σε ένα πολύ οικείο κοινωνικό πλαίσιο
για τους/τις μαθητές/μαθήτριες, όπως είναι αυτό του σχολείου, εκφράζονται πιο παραδοσιακές
στάσεις και υποστηρίζεται η αποκλειστική χρήση της Νέας Ελληνικής (Ματθαιουδάκη, 2015).

Παρά τις εξελίξεις τις τελευταίες δεκαετίες στον χώρο της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης στην
Ελλάδα, η γλωσσική ποικιλία στον χώρο της εκπαίδευσης δεν είναι δεδομένη. Οι Μακρογιάννη,
Μιχάλη και Καζούλλη (2009) μελέτησαν τα διαλεκτικά στοιχεία σε εγχειρίδια των τάξεων Ε΄ και
ΣΤ΄ του δημοτικού σχολείου προκειμένου να διερευνήσουν τον βαθμό εξοικείωσης των
μαθητών/τριών με τις διαλέκτους, τις σχετικές τους γνώσεις αλλά και τις στάσεις τους. Η έρευνά
τους κατέδειξε ότι «...οι κατηγορίες των διαλεκτικών αποκλίσεων δε συναντώνται στον ίδιο

13