Page 96 - VOCALECT(Teacher Flipbook)

συστηματική καταγραφή του πληθυσμού της Μεγαλονήσου που επιχείρησε ο Πέτρος
Καστροφύλακας, η περιφέρεια του Χάνδακα, μία από τις τέσσερις που είχαν δημιουργήσει οι
Ενετοί, αριθμούσε, κατά το έτος 1575, τους 84.158 κατοίκους, έναντι των 48.790 των Χανίων,
46.400 του Ρεθύμνου και 22.312 της Σητείας. Βασικοί κάτοικοι του Χάνδακα ήταν οι έποικοι
Ενετοί Ευγενείς και άλλοι Λατίνοι υπάλληλοι του κράτους καθώς και έμποροι, Έλληνες
γηγενείς, κατά το μεγαλύτερο μέρος, αλλά και έποικοι από άλλες περιοχές των ενετικών
κτήσεων καθώς και κάποιοι Εβραίοι έμποροι. Σημειώνεται ότι ο πληθυσμός της Κρήτης την
εποχή εκείνη αυξομειωνόταν από διάφορες αιτίες όπως επιδημίες αλλά και από εποικισμούς
Ελλήνων, που σημειωνόταν τελευταία, από άλλες ενετικές κτήσεις που καταλήφθηκαν από
τους Οθωμανούς.

Επειδή πολλές αναφορές για την περίοδο της Ενετοκρατίας στην Κρήτη, άλλοτε παραλείπουν ή
παραβλέπουν κάποια γεγονότα και άλλοτε παρουσιάζουν υπερβολές, με συνέπεια να
διαστρεβλώνεται η ιστορική προσέγγιση των γεγονότων κατά την εποχή που συνέβαιναν αυτά,
αξίζει να σημειωθούν τα ακόλουθα:

1. Οι Σταυροφόροι της Δ΄ Σταυροφορίας παρεκκλίνοντας της πορείας τους προς
Αλεξάνδρεια έφθασαν στην Κωνσταντινούπολη, κατόπιν πρόσκλησης, ως σύμμαχοι του
νομίμου Βυζαντινού Αυτοκράτορα Ισαάκιου Β΄ Αγγέλου συμβάλλοντας στην αποκατάστασή
του στο θρόνο όπου και ανέλαβε με τον γιο του Αλέξιο Δ΄ Άγγελο συναυτοκράτορας. Ο
τελευταίος υποσχόμενος την αποπληρωμή του υπολοίπου των εξόδων της σταυροφορίας,
μέρος των οποίων είχε καταβάλει ο Πάπας, επέβαλλε υψηλή φορολογία σ΄όλη την επικράτεια
του Βυζαντίου ενώ παράλληλα αναγνώρισε. δια του πατριάρχη, τον Πάπα Ιννοκέντιο
Γ΄ πρώτο επί της γης επίτροπο του Σωτήρος.

2. Μετά και τη φυγή, (το βράδυ της 11ης Απριλίου), του τελευταίου νέου σφετεριστή
αυτοκράτορα, Αλέξιου Ε΄ Δούκα, γαμπρού του πρώτου σφετεριστή Αλεξίου Γ΄, και
βασιλοκτόνου του αυτοκράτορα Αλεξίου Δ΄, και το χάος που σημειώθηκε εκ του κενού
εξουσίας, καθώς και με την εισβολή και άλωση της Κωνσταντινούπολης που ακολούθησε
στις 12 Απριλίου του 1204 (την επόμενη της φυγής του Αλέξιου Ε΄), οι αρχηγοί της
σταυροφορίας όντας εντός της Κωνσταντινούπολης ανέλαβαν κληρονόμοι του θρόνου του
δολοφονηθέντος αυτοκράτορα συντάσσοντας τον διαμελισμό των εδαφών της Βυζαντινής
Αυτοκρατορίας, αναλαμβάνοντας την περαιτέρω διοίκηση αυτών.

3. Με τη ομώνυμη συνθήκη του διαμελισμού, η Κρήτη περιήλθε εκ των πραγμάτων στην
κυριότητα των Ενετών, αφού η Βενετία, θαλασσοκράτειρα της εποχής, ήταν η μόνη που θα
μπορούσε με τον ισχυρό της στόλο να διατηρήσει τη κτήση αυτή αλλά και να παράσχει
ασφάλεια στους κατοίκους της από επιδρομές, που ποτέ δεν έλειψαν, εξασφαλίζοντας
ταυτόχρονα και το θαλάσσιο εμπόριο. Συνεπώς πρόκειται για ορθή εκτίμηση και όχι για
πονηρία του Δόγη Δάνδολου, όπως τακτικά αναφέρεται. Σημειώνεται δε, ότι οι Κυκλάδες στη
συνθήκη διαμελισμού είχαν απαξιωθεί από τους ιππότες Σταυροφόρους ακριβώς λόγω του
μεγάλου κόστους δημιουργίας φρουρίων και επάνδρωσης αυτών αλλά και μόνιμης
διατήρησης κάποιου στόλου για την ασφάλειά τους.

4. Οι Ενετοί ευγενείς, «ευγενέστατοι άρχοντες και εκλαμπρότατοι αφέντες», όπως φέρονται στα
ιστορικά κείμενα της εποχής, δεν εγκαταστάθηκαν στη Κρήτη ως κατακτητές αλλά ως
κληρονόμοι κτήτορες της νήσου, γενόμενοι δεκτοί από τους κατοίκους χωρίς αντίσταση και
μάλιστα βοηθώντας τους, σε κάποιες των περιπτώσεων, στην εκδίωξη των Γενουατών.
Παρότι η εγκατάστασή τους συνέπεσε χρονικά με τη μέγιστη αντιπαράθεση των
θρησκευτικών παθών μεταξύ της Ανατολικής και Δυτικής Εκκλησίας εντούτοις οι Ενετοί
απεδείχθησαν λιγότερο φανατισμένοι δογματικά και κάποιες απαγορεύσεις που είχαν
επιβάλει αρχικά σε βάρος ορθοδόξων κληρικών και μοναχών με το χρόνο όχι μόνο τις
απέσυραν. αλλά έκτισαν και ορθόδοξους ναούς. Σημειώνεται ότι το 1265 ο Βυζαντινός
αυτοκράτορας Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγος αναγνώρισε στους Ενετούς νόμιμη την υπ΄ αυτών
κατοχή της Κρήτης.

96